Bụi siêu mịn chắc chắn là kẻ thù của sức khỏe.
Mỗi khi ra đường bạn hay cảm thấy khó thở, buồn ngủ, chảy nước mũi? Bạn cảm thấy khó chịu trong người, và sẵn sàng “đổ máu” nếu có ai gây sự?
Nếu có thì tôi có thể an ủi bạn rằng đó không phải do bạn là người xấu tính đâu. Đó là ảnh hưởng của bụi với sức khỏe của con người.
Hãy đọc bài viết về máy hút bụi để hiểu thêm về cơ chế hoạt động của chiếc hút bụi này nhé.
Nội dung bài viết
Ảnh hưởng của bụi siêu mịn đến sức khỏe con người
Nghiên cứu của giới khoa học đã chứng minh rằng, bụi siêu nhỏ là tác nhân gây ra bệnh rối loạn tâm lý. Đây là kết quả được công bố trên Tạp chí Khoa học Anh BMJ vào năm 2015.
Ô nhiễm không khí, khói bụi… khiến môi trường sống trở nên ngột ngạt, khó thở, vân vân. Đó là nguyên nhân làm cho sinh hoạt của chúng ta bị ảnh hưởng nghiêm trọng, từ đó mà tâm sinh lý cũng thay đổi theo chiều hướng xấu.
Xem giá bán các loại khẩu trang cao cấp chống bụi siêu mịn
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống hô hấp
Tất cả chúng ta có lẽ đều biết rằng, quá trình hô hấp là đưa oxy vào phổi, tại phổi, oxy tiếp xúc với máu, trong máu có chất hemoglobin, chất này kết hợp với oxy, mang oxy đến các tế bào.
Nếu trong không khí có quá nhiều bụi mịn, khí CO, SO2 hay NO2 thì sẽ cản trở hemoglobin kết hợp oxy khiến tế bào thiếu oxy. Đây là nguyên nhân gây ra kích ứng mắt, mũi, họng và phổi, làm chúng ta bị ho, hắt hơi, sổ mũi… và vô số những bệnh về hô hấp khác.
Không chỉ vậy, chất độc trong bụi đi vào cơ thể người sẽ gây bệnh khí phế thũng. Đó là tình trạng tổn thương thành phế nang phổi, làm cho phế nang mất tính đàn hồi và giữ không khí lại, gây ra phổi ứ khí.
Đây là một trong những triệu chứng, biểu hiện của bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD, COAD hay COLD).
Về bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính thì các bạn có thể tham khảo ở wikipedia.org
Là nguyên nhân gây ra nhồi máu cơ tim
Ngoài bệnh về hệ hô hấp, bụi mịn còn tấn công vào phế nang, vượt qua vách ngăn khí và máu để đi vào hệ tuần hoàn và gây bệnh.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bụi mịn còn có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh.
Có trường hợp người bệnh bị tắc mạch máu không nghiêm trọng lắm, nhưng bụi mịn có thể khiến chỗ tắc mạch máu bỗng nhiên bị vỡ, tạo ra nghẽn mạch, gây nhồi máu cơ tim.
Giảm trí nhớ nghiêm trọng
Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm có thể đẩy nhanh sự suy giảm nhận thức.
Theo Giáo sư Sudha Seshadri – Trung tâm Y khoa Beth Israel Deaconess và Trường Y Đại học Boston. Kết quả chụp cắt lớp (MRI) đã chỉ ra rằng: ô nhiễm không khí ảnh hưởng lớn đến hoạt động não bộ, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, gây chứng mất trí nhớ và trầm cảm – đặc biệt là đối với người cao tuổi.
Bụi siêu mịn là gì?
Bụi siêu mịn – tiếng anh là Particulate Matter (viết tắt là PM) là các hạt dạng lỏng hoặc rắn có kích thước từ 2.5µm (micromet) trở xuống.
Bụi mịn là các hạt có kích thước từ 2.5µm đến 10µm.
Loại bụi mịn có kích thước PM4.7-PM10
Hiện nay, ở Việt Nam mới chỉ đo được loại bụi PM10, còn với loại siêu mịn PM 2.5 chúng ta chưa có đủ thiết bị và cơ sở hạ tầng để thực hiện.
Thường thì bụi mịn PM4.7-10 chỉ có thể vào mũi và hệ hô hấp, cơ thể người có cơ chế loại bỏ bớt bụi bằng cách ho ra để giảm nhẹ mức tổn thương.
Nhưng nếu hạt bụi nhỏ hơn thì sẽ xâm nhập vào khí quản và phế quản. Thậm chí là phần cuối phế quản và máu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Bụi siêu mịn PM0.1, PM0.5, PM1, PM2.5
Nghiên cứu cho biết, do tính chất mà các hạt PM2.5 có khả năng gây hại hoàn toàn khác với PM10 và các loại ô nhiễm khác.
PM2.5 có kích thước nhỏ và tổng diện tích bề mặt lớn, chúng dễ hấp thụ các chất ô nhiễm trong không khí. Do đó độc tính của bụi siêu mịn mạnh hơn và cũng nguy hại hơn PM10 nhiều lần.
Bụi siêu mịn có thể đi sâu vào phế nang gây viêm nhiễm đường hô hấp và làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh ung thư phổi và bệnh tim.
Giáo sư Học viện Y tế cộng đồng thuộc đại học Y Bắc Kinh, đã phát biểu trong luận văn của mình rằng: “PM2.5 tăng 10 µg/m3 thì số bệnh nhân cấp cứu vì bệnh cao huyết áp sẽ tăng 8%, các bệnh về tim mạch cũng tăng lên”.
Nguồn gốc phát sinh bụi siêu mịn
Theo thống kê gần nhất của Tổ chức Thông tin về Chất lượng Không khí Toàn cầu IQAir AirVisual dựa trên mức đo về lượng bụi siêu mịn PM2.5/m3. Việt Nam đứng thứ 17 trong đó riêng Hà Nội và TP.HCM nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới.
Các hoạt động làm gia tăng lượng bụi mịn thì có thể liệt kê bên dưới:
Khói xe
Ở các đô thị lớn như TP Hà Nội và TP.HCM, các loại bụi này hầu hết sinh ra từ khí thải giao thông (xe buýt, xe máy, xe hơi).
Ở TP.HCM hiện có hơn 8,5 triệu xe máy (số liệu cuối năm 2015), chưa kể xe ô tô và xe tải. Lượng phương tiện giao thông này đều đặn thải không khí ô nhiễm ra môi trường. Là nguyên nhân chính làm gia tăng bụi siêu mịn.
Cháy rừng
Cháy rừng khiến cho lượng nitơ oxit trong không khí tăng lên khá nhiều vì quy mô đám cháy lớn và thời gian dập tắt lâu. Bụi bẩn và các chất khí có thể được gió đẩy đi xa hàng trăm km khiến sự ô nhiễm lây lan ra theo diện rộng một cách nhanh chóng.
Bão sinh ra các nitơ oxit (NO), đặc biệt là nitơ dioxit là nguyên nhân chính khiến bão gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó bão cát mang theo bụi mịn (PM10, PM2.5) khiến cho tỷ lệ ô nhiễm bụi mịn tăng lên.
Sản xuất công nghiệp
Chiếm tỷ lệ lớn nhất trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm không khí là khói, bụi từ các nhà máy. Trong khói bụi từ các nhà máy có một lượng lớn các khí CO2, CO, SO2, NOx, Pb, CH4…, các chất hữu cơ chưa cháy hết như: Muội than, bụi với nồng độ cực cao.
Đây cũng là nguyên nhân chính tạo ra hiện tượng mưa axit gây ra rất nhiều thiệt hại cho con người cũng như mùa màng.
Hướng phòng tránh và cải thiện sức khỏe
Nếu sống gần khu công nghiệp, quốc lộ, tỉnh lộ, công trình xây dựng, vân vân. Chúng ta nên thường xuyên đi chơi biển, hoặc tiếp xúc với cây xanh, môi trường thiên nhiên để cân bằng cơ thể.
Về phòng chống bụi
Khẩu trang y tế được kỳ vọng sẽ hạn chế lượng không khí ô nhiễm. Tuy nhiên, khẩu trang chỉ có thể hạn chế bớt loại bụi mịn PM10, còn với bụi siêu mịn PM2.5 thì chưa có loại khẩu trang y tế nào lọc được.
Vì vậy, chúng ta cần tránh ra ngoài trong giờ cao điểm, khi mà xe cộ đông đúc thải ra nhiều khói bụi. Ngoài ra, tuyệt đối phải tránh xa khói thuốc lá, dù là thụ động hay chủ động.
Về chế độ dinh dưỡng
Một chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin A, vitamin C và beta-caroten (bơ, khoai lang, cà rốt, đu đủ, súp lơ xanh, gan động vật, cá, trứng, sữa…).
Giúp hình thành và duy trì lớp niêm mạc ở đường hô hấp và đường tiêu hóa. Từ đó tăng cường khả năng chống lại tổn thương tế bào, tăng cung cấp oxi cho tế bào và nhờ đó tăng cường hệ miễn dịch.
Để bảo quản rau xanh cho tốt thì cũng cần một chiếc tủ lạnh tốt nhé.
Kết
Để phòng tránh và khắc phục hậu quả do bụi siêu mịn gây ra, chúng ta cần sự góp sức của toàn xã hội.
Đối với mỗi cá nhân, tôi nghĩ phải tự ý thức được sự nguy hại của bụi mịn và ô nhiễm không khí. Đồng thời phổ biến cho người thân yêu, gia đình và bạn bè về tác hại của bụi siêu mịn PM2.5.
Và khi ra đường thì đừng quên đeo khẩu trang y tế nhé.
